İşe giriş raporları
Bilindiği gibi işe giriş raporları aile hekimleri için sorun oluşturmaya devam etmektedir. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından işe giriş raporlarının aile hekimleri tarafından da verilebileceğine ilişkin yazılar il halk sağlığı müdürlüklerine gönderilmektedir. Bu durum aile hekimleri açısından hukuksal bir sorun olarak ortaya çıkmakta ve vatandaşlarla aile hekimleri arasında şiddete yol açan sıkıntıları artırmaktadır.
Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu olarak işe giriş raporlarının aile hekimleri tarafından da düzenlenmesi konusundaki resmi yazılar ve duyurular ile ilgili olarak Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı aleyhine Danıştay’da ve iller düzeyinde de idare mahkemelerinde davalar açılmış ve hukuki süreç halen sürdürülmektedir.
Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu Hukuk ve Mevzuat Komisyonu olarak işe giriş raporlarının aile hekimleri tarafından da düzenlenebileceğine dair yazılar hakkında aşağıdaki hukuki açıklamaların yapılması zorunluluğu hasıl olmuştur;
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından düzenlenen yazı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın “Kanunun ilgili maddeleri yürürlüğe girene kadar, iş sağlığı ve güvenliği yönünden özellikli rapor niteliğinde olan işe giriş ve aralıklı sağlık muayenelerinin Kanun öncesinde olduğu gibi kamu sağlık hizmeti sunucuları tarafından düzenlenebileceği” görüşüne istinaden “kademeli geçiş süreci boyunca ‘Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan işyerleri’ için işe giriş muayenelerinin aile hekimleri tarafından yapılabileceği” mütalaa edilmiştir.
6331 sayılı İş Güvenliği ve Sağlığı Kanununun işe giriş ve aralık sağlık muayeneleri hakkındaki hükümleri yürürlükte olup yasanın 15. maddesi gereğince söz konusu muayeneleri ve raporları düzenlemeye işyeri hekimi veya ortak sağlık güvenlik birimleri yetkili kılınmıştır.
Bu yasal düzenlemeye rağmen aile hekimleri hakkında ortaya çıkan işe giriş ve aralıklı sağlık muayeneleri talepleri hukuksuzdur. Zira 6331 sayılı yasa ile önceki yasal mevzuat hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Ancak tüm bunlara karşın işe giriş ve aralıklı sağlık muayeneleri taleplerini karşılayan aile hekimlerinin işçinin meslek hastalığı veya iş kazası neticesinde ortaya çıkabilecek hukuki ve cezai sorumlulukları baki kalmaktadır. Bu anlamda sorumluluk sadece ilgili muayeneyi yapan veya raporu düzenleyen aile hekiminin olup Kurum veya Bakanlığın bu yönden herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
İşe giriş raporları ile ilgili olarak işe giriş veya aralıklı sağlık muayenesi talepleri ile resmi olarak karşılaşan aile hekimlerinin izleyebileceği hukuki yollar aşağıda düzenlenmiştir. Mağduriyet yaşayan aile hekimlerinin kendi istekleri doğrultusunda belirtilen yol haritasına göre hareket etmeleri tavsiye olunur.
Saygılarımızla.
* Sürecin dava aşamasına götürülebileceği dikkate alınarak yapılan her yazışmanın, verilen her dilekçenin protokol numaralı suretlerinin saklanması gerekmektedir.
* Aile hekimine gelen taleplerin karşılanması veya karşılanmaması tamamı ile aile hekiminin sorumluluğundadır.
* İlgili müdürlükçe aile hekimi tarafından işe giriş raporu verilmemesi halinde, denetim, soruşturma ve hatta 4483 sayılı Kanuna göre ön inceleme başlatılma ihtimalinin olduğunun bilinmesi gerekmektedir.
KONUYU AÇIKLAYAN DOKÜMAN
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenli Kanunu 30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanunun 15 inci Sağlık Gözetimi maddesinde;
“(1) İşveren; ….
b) Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:
1) İşe girişlerinde.
……………………
(3) Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır. Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir. ………….” Hükmü bulunmaktadır.
Bu madde hükmüne göre; işveren çalışanların işe giriş için gerekli sağlık raporlarını işyeri sağlık ve güvenlik biriminden veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan İŞYERİ HEKİMİ nden alınması gerekmektedir.
Kanunun 38 inci Yürürlük maddesinde;
“ (1) Bu Kanunun;
a) 6, 7 ve 8 inci maddeler;
1) Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra,
2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra,
3) Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,
b) 9, 31, 33, 34, 35, 36 ve 38 inci maddeleri ile geçici 4, geçici 5, geçici 6, geçici 7 ve geçici 8 inci maddeleri yayımı tarihinde,
c) Diğer maddeleri yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,
yürürlüğe girer.” Hükmü bulunmaktadır.
Bu madde hükmüne göre; 15 inci Sağlık Gözetimi ile ilgili madde 31.12.2012 tarihinde yürürlüğe girmektedir.
Ayrıca; 27.11.2010 tarih ve 27768 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren İşyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik 15 inci İşyeri Hekimlerinin Görevleri maddesi b (2) maddesinde “…….2) İşçilerin işe giriş ve periyodik sağlık muayenelerini iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında belirtilen aralıklarla ve Ek-7’de verilen örneğe uygun olarak düzenlemek ve işyerinde muhafaza etmek,…..” hükmü bulunmaktadır.
Bu madde hükmüne göre; işçilerin işe giriş ve periyodik sağlık muayenelerinde İŞYERİ HEKİMİ yetkili, görevli ve sorumludur.
Yukarıda açıklanmaya çalışılan hükümler ışığında; 31.12.2012 tarihinden itibaren aile hekimleri İŞE GİRİŞ RAPORLARINI veremeyeceklerdir. Bu yetki, görev ve sorumluluk işyeri hekimlerine aittir.
YAZILACAK RESMİ YAZI ÖRNEĞİ
T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
……………. İLİ
…………………….. İLÇESİ
………………………………………. AİLE SAĞLIĞI MERKEZİ
Sayı: Tarih
Konu:
HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜNE
………………
İlgi: a) ……. tarih ve ….. sayılı yazınız.
İlgi: b) Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığının …… tarih ve …. sayılı yazısı.
İlgi a yazı ile İşe Giriş Raporları konusunda Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığının …… tarih ve …. sayılı yazısının ekte olduğu belirtilerek gereği rica edilmiştir.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığının …… tarih ve …. sayılı yazısında ise özetle “.... söz konusu Kanun gereğince iş yeri hekimi istihdamı yükümlülüğü henüz başlamamış olan iş yerlerinin, Kanun’ un ilgili maddeleri yürürlüğe girene kadar, sağlık raporlarını, Kanun öncesinde olduğu gibi kamu sağlık hizmeti sunucularından alabileceği değerlendirilmektedir.” denilerek bilgi ve gereği rica edilmektedir.
Bilindiği üzere; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenli Kanunu 30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanunun 15 inci Sağlık Gözetimi maddesinde;
“(1) İşveren; ….
b) Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:
1) İşe girişlerinde.
2) İş değişikliğinde.
3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.
4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.
(2) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.
(3) Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır. Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir.
(4) Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz. ………….” Hükmü bulunmaktadır.
Bu madde hükmüne göre; işveren çalışanların işe giriş için gerekli sağlık raporlarını işyeri sağlık ve güvenlik biriminden veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan İŞYERİ HEKİMİ’nden alınması ve ilgili maliyetlerin de işveren tarafından karşılanması gerekmektedir.
Kanunun 38 inci Yürürlük maddesinde;
“ (1) Bu Kanunun;
a) 6, 7 ve 8 inci maddeler;
1) Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra,
2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra,
3) Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,
b) 9, 31, 33, 34, 35, 36 ve 38 inci maddeleri ile geçici 4, geçici 5, geçici 6, geçici 7 ve geçici 8 inci maddeleri yayımı tarihinde,
c) Diğer maddeleri yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,
yürürlüğe girer.” Hükmü bulunmaktadır.
Bu madde hükmüne göre; 15 inci Sağlık Gözetimi ile ilgili madde 31.12.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Yukarıda açıklamaya çalıştığım üzere Aile Hekimi olarak “İşe Giriş Raporu” düzenleme yetkim bulunmamaktadır. Ayrıca bu Kanun öncesinde başta Ağır ve Tehlikeli İşlerle ilgili olarak düzenlenen birçok tüzük, yönetmelik iptal edilmiştir.
Anayasa’nın 128. maddesi gereğince aile hekimlerinin görev ve yetkileri kanun ile düzenlenebilir. Bu doğrultuda yürürlükte olan 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu gereğince aile hekimlerinin işe giriş ve aralıklı sağlık muayenesi görevleri ve yetkileri bulunmamaktadır. Bu konu hakkında aile hekimlerine idarece tek taraflı olarak görev yükletilebilmesi de idari yetki gaspı niteliğinde olup hukuken mümkün değildir.
İlgi a ve b de belirtilen görüşün; 6331 sayılı Kanuna, Anayasa’nın 128. maddesine, 5258 sayılı Kanuna aykırı olduğunu ve bu yasalara aykırı olan görüş nedeni ile tarafımın çok ağır sorumluluk altında bırakıldığı gözetilerek ilgili yazınızın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 11. maddesi uyarınca iptal edilmesini saygılarımla talep ederim.
(imza)
Dr. ……………………..
Aile Hekimi