Rapordan dolayı kesinti yapılamaz
Kimi aile hekimleri tarafından raporlu olmaları nedeni ile haklarında Cumartesi günü verilen nöbet görevine gidememeleri nedeni kendilerine ödenen ücretlerde kesinti yapılmasının mümkün olup olmadığı hakkında Avukatlık Büromuzdan görüş istenmektedir.
Aile Hekimleri hakkında Cumartesi günü Aile Sağlığı Merkezlerinde verilen görevlendirmelerin yasal dayanağını Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı’nın 2014 / 33 sayılı Genelgesi oluşturmaktadır. Anılan Genelgenin 3/(a) maddesi uyarınca, görevlendirmenin Cumartesi günleri sekiz saat olarak verileceği ve çalışmanın esnek mesai olarak değerlendirilmeyeceği hükmüne yer verilmiştir. Anılan yasa hükmü uyarınca aile hekimleri hakkında 2014 / 33 sayılı Genelgenin 3. maddesi uyarınca yapılacak, Cumartesi günleri Aile Sağlığı Merkezindeki nöbet görevlendirmeleri mesai dışı olmaktadır.
5258 sayılı Aile Hekimliği Kanununun 5/2. maddesi uyarınca; Aile hekimliği hizmetleri ücretsizdir; acil haller hariç, haftada kırk saatten az olmamak kaydı ile Bakanlıkça belirlenen kıstaslar çerçevesinde ilgili aile hekiminin talebi ve o yerin sağlık idaresince onaylanan çalışma saatleri içinde yerine getirilir.
25.01.2013 tarih ve 28539 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Aile Hekimliği Uygulama yönetmeliğinin 10. maddesi uyarınca, Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları tam gün esasına göre çalışırlar. Mesai saatleri ve günleri, çalışma yerinin şartları da dikkate alınmak suretiyle çalıştığı bölgedeki kişilerin ihtiyaçlarına uygun olarak aile hekimi tarafından teklif edilir ve müdürlükçe uygun görülmesi halinde onaylanır. Yapılacak ev ziyaretleri ve gezici/yerinde sağlık hizmetleri çalışma süresine dâhil edilir.
30.12.2010 tarih ve 27801 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Aile Hekimliği Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler İle Sözleşme Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 9. maddesi uyarınca, Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları, görevlerini haftalık çalışma süresi kırk saatten az olmamak kaydıyla, Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen usûl ve esaslar çerçevesinde yerine getirir.
Aynı yasanın 16. maddesi uyarınca; Aile hekimliği uygulamasında sözleşmeyle çalıştırılan veya aile hekimliği uygulamaları için görevlendirilen aile hekimine, izin, rapor ve Bakanlıkça verilen eğitimlerdeki görevlendirme süreleri hariç olmak üzere, çalışılan gün sayısına göre ödeme yapılır.
Yine aynı yasanın 8. maddesi uyarınca; Sözleşmeli olarak çalıştırılan aile hekimi veya aile sağlığı elemanı, izinli veya raporlu olduğu süre içinde, 5 inci maddede belirtilen şartları taşıyan hekim ya da sağlık personeli ile anlaşarak hizmetin görülmesini geçici olarak sağlar. Bu anlaşma, müdürlükçe uygun görülmesi hâlinde uygulanır. Bu mümkün olmadığı takdirde, müdürlükçe geçici aile hekimi veya geçici aile sağlığı elemanı görevlendirilir.
Yine aynı yasanın 17. maddesi; 8 inci maddenin beşinci fıkrası çerçevesinde veya Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinin 17 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen eğitimlere katıldığı süre içinde, hizmetin görülmesini sağlaması hâlinde sözleşme ile çalıştırılan aile hekimine ödeme tam olarak yapılır. Bu mümkün olmadığı takdirde müdürlük, diğer aile hekimleri veya Bakanlık personelini geçici aile hekimi olarak görevlendirir. Bu durumda; a) 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre kayıtlı kişiler için yapılacak net ödeme miktarının % 50’si asıl aile hekimine, kalan % 50’si geçici aile hekimine, b) 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre ödenecek sosyoekonomik gelişmişlik düzeyi ücretinin % 50’si asıl aile hekimine, c) 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre ödenecek aile sağlığı merkezi giderlerinin tamamı asıl aile hekimine, ç) 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendine göre ödenecek gezici sağlık hizmeti gideri ödeneğinin tamamı, çalışılan gün sayıyla orantılı olarak geçici aile hekimine, ödenir. hükmüne amirdir.
Anılan yasal mevzuat uyarınca aile hekimlerine yapılan ödemenin çalışılan gün sayısı karşılığı olduğu, çalışma gün ve saatlerinin çalışma yerinin şartları da dikkate alınmak suretiyle çalıştığı bölgedeki kişilerin ihtiyaçlarına uygun olarak aile hekimi tarafından teklif edilip ve müdürlükçe onaylandığı, aile hekimlerinin izinli oldukları süre içerisinde ücretlerinden kesinti yapılmayacağı, yerine bir görevlendirme yapıldığı durumlarda yönetmeliğin 16. maddesi uyarınca ödenmesi gereken tüm bedelin izinli olan aile hekimine ödeneceği ve fakat yerine bakacak bir aile hekimi bulunamaması halinde Müdürlük tarafından görevlendirme yapılacağı, görevlendirme yapıldığı taktirde de kayıtlı kişiler için yapılacak net ödeme miktarının, sosyoekonomik gelişmişlik düzeyi ücretinin ve gezici sağlık hizmeti gideri ödeneğinin belirli oranlarda geçici görevlendirilen aile hekimine ödeneceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Aile hekimleri hakkında yapılan nöbet görevlendirmesi karşılığında ise yukarıda bahsedilen 30.12.2010 tarih ve 27801 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Aile Hekimliği Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler İle Sözleşme Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerince değil 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Ek 33. maddesinde belirtilen usul ve esaslar ile ödeme yapılacağı 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanununun 3. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu kapsamda mesai dışı yapılacak görevlendirmelerin ek ödemeye tabi olduğu açık olarak kanun ile düzenlenmiştir.
2014 / 33 sayılı Genelgenin 3. maddesi uyarınca verilen nöbet görevlendirmesi hakkında 30.12.2010 tarih ve 27801 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Aile Hekimliği Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler İle Sözleşme Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 8/5. maddesinin ve bu doğrultuda 17. maddesinin uygulama alanı bulunmamaktadır. Kaldı ki, 2014 / 33 sayılı Genelgenin 3/(f) maddesi uyarınca nöbet görevi verilen aile hekiminin hastalık nedeni ile görevini ifa edemeyecek olması halinde Müdürlük gerekli önlemleri almak ile yükümlü kılınmıştır.
Mevcut yasal düzenlemeler karşısında; 2014 / 33 sayılı Genelgenin 3. maddesi uyarınca Aile Sağlığı Merkezlerinde Cumartesi günü verilen nöbet görevine hastalığı nedeni ile icap edemeyen aile hekimlerinin ücretlerinde kesinti yapılabilmesi hukuken mümkün değildir.
Bu nedenle ücretlerinde kesinti yapılan aile hekimlerinin, kesinti tarihinden itibaren 60 gün içerisinde ilgili İdare Mahkemesinde dava açmaları veya bu süre içerisinde işlemi yapan idarenin bir üst merciine başvuruda bulunmaları gerekmektedir. İdari merciiye başvuruda bulunulması dava açma süresini durdurmakta olup cevap verilmesi veya başvuru tarihinden 60 gün süre ile cevap verilmemesi halinde cevap tarihi veya 60 günlük sürenin bittiği tarihten itibaren dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye devam eder.
Avukat Arda AŞIK
AHEF Hukuk Müşaviri